متن کامل خبر


 
چهارمین کنگره سالانه متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی

خلاصه خبر: دکتر محمد حسن زاده عضو هیئت علمی و مدیرگروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تربیت مدرس به عنوان چهارمین سخنران در پنل افتتاحیه، ضمن خیر مقدم، تشکر و خسته نباشید را هم از طرف خود و هم از طرف انجمن تازه تاسیس، ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران، به دست‌اندر کاران برگزاری چهارمین کنگره متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی اعلام کرد.

پنل افتتاحیه چهارمین کنگره سالانه متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی

  گزارش سخنرانی دکتر محمد حسن زاده، دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، در پنل افتتاحیه چهارمین کنگره سالانه متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی، با عنوان: آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی

درس آموخته‌هایی از جنس تجربه برنامه ریزی

دکتر محمد حسن زاده عضو هیئت علمی  و مدیرگروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تربیت مدرس به عنوان چهارمین سخنران در پنل افتتاحیه، ضمن خیر مقدم، تشکر و خسته نباشید را هم از طرف خود و هم از طرف انجمن تازه تاسیس، ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران، به دست‌اندر کاران برگزاری چهارمین کنگره متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی اعلام کرد.

وی پس از معرفی خود، بیان کرد که از سال 1386، در گروه برنامه ریزی و گسترش علم اطلاعات و دانش شناسی در وزارت عتف حضور و فعالیت داشته ‌است.

رییس انجمن ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران، با اشاره به موضوع اصلی چهارمین کنگره مختصصان علم اطلاعات و دانش شناسی، که آموزش است بیان کرد: با افتخار می‌توانم عرض کنم که برنامه ریزی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در سطح وزارت علوم الگو و نمونه بوده است، وخوش‌بختانه این را از زبان مدیر محترم برنامه ریزی وزارت عتف، جناب آقای دکتر آهنچیان، شنیده ایم. این به برکت وجود اساتیدی بوده است که بدون چشم‌داشت زحمت کشیده‌اند. وی همچنین در این موضوع بیان کرد که: تمامی برنامه های علم اطلاعات و دانش شناسی بازنگری شده و بعضا از صفر تدوین شده است.

دکتر حسن زاده سپس بخش اصلی ارائه خود با عنوان: مروری بر برنامه ریزی علم اطلاعات و دانش شناسی از بُعد عملیاتی و کارهای انجام شده و چالش های پیش رو و افق های آتی، را شروع کرد.

دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، در بخش اصلی سخنرانی خود اعلام نمود: اگر بخواهیم برنامه ریزی در علم اطلاعات و دانش شناسی را جمع بندی کنیم، می‌شود به سه دوره دسته بندی کرد؛ که یکی قبل سال 1386 است که من نام آن را دوران شکل گیری می‌گذارم. در اصل، در این دوره رشته ما شکل گرفته است. یک دورانی را می‌شود تحت عنوان تحول و بلوغ در نظر گرفت که از سال 1386 به بعد، یعنی شروع کار کمیته برنامه ریزی علم اطلاعات و دانش شناسی در وزرات عتف در نظر گرفت.

وی افزود: بعد از سال 1396 که الان در آن هستیم دوران ثمر دهی و اثر بخشی خواهد بود که هرکدام از این دوره‌ها ویژگی هایی داشتند.

حسن زاده بیان کرد: در دوران شکل گیری عمدتا الگو گیری از خارج بوده است، همان‌گونه که مشخص شد برنامه ریزی به صورت مشترک با موسسه فولبرایت و بعداً آوردن برنامه‌ها به ایران بوده است.

همچنین اضافه کرد: اقدامات بیشتر انفرادی بوده است، در یک دانشگاه یا توسط یک شخص حتی. برنامه ریزی رشته را هم یک نفر نشسته و برنامه را نوشته، بعدا با کمک دوستان به آن پر و بال داده شده تا نهایتا بتواند پاس‌خگوی نیاز های روز باشد.

همچنین ادامه داد: تاخیر جدی در بازنگری وجود داشته است و ادعا این است که تا سال 1386 هیچ بازنگری در رشته اتفاق نیفتاده بود و تمرکز گرایی وجود داشت، به این معنا که وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دهنده برنامه ها بودند و دانشگاه‌ها مجری بودند. این‌ها ویژگی‌های آن دوران است.

دکتر محمد حسن زاده در ادامه به دوران تحول و بلوغ اشاره کرد. وی عنوان کرد که: در دوران تحول و بلوغ که من در آن دوران قرار گرفتم و افتخار مشارکت داشتم، الگویی بومی با توجه به نیازهای داخل کشور برای رشته در نظر گرفته شد. اینکه کتابخانه‌های ما به چه چیزی نیاز دارند؟ جامعه ما به چه چیزی نیاز دارد؟ اصولا نگاه کتابخانه‌ای متفاوت از نگاه سازمانی‌است و همچنین جایگاه رشته ما به لحاظ اسمی به لحاظ عنوانی در کشور مثل کشورهای پیشرفته نیست و باید یک الگوی بومی را تبعیت کرد.

وی افزود: در آن زمان جناب آقای دکتر مهراد که واقعا جا دارد ما صدها بار اسم ایشان را ببریم، در راس پایه گذار این حرکت بودند و نقش بی بدیلی ایفا کردند و متنوع ترین گروه بازنگری را در وزارت عتف تشکیل دادند؛ کیفیت گرایی یکی از بحث‌هایی بود که در دوران تحول و بلوغ ما به آن پایبند بوده‌ایم.

دکتر حسن زاده در ادامه دوره سوم را معرفی نمود. وی بیان کرد: در دوران ثمر دهی و اثربخشی قاعدتا ما باید رویکردمان را عوض کنیم و آن مخاطب گرایی است. باید ببینیم که مخاطب دقیقا از ما چه می‌خواهد. همچنین بازار محوری و میان رشته‌ای و تمرکز زدایی و اثر گرایی نیز از برنامه هاست. باید ببینیم برنامه هایی که ما تدوین می‌کنیم اثرش در حوزه اقتصاد در حوزه فرهنگ در حوزه جامعه و در حوزه تعاملات اطلاعاتی و ارتباطی در کشور و ورای آن به چه صورت است.

همچنین افزود: لذا از این سه دوره، دو دوره را پشت سر گذاشتیم و در دوره ی سوم قرار داریم و امیدواریم که این دوره سوم با مشارکت تک تک شما شکل بگیرد.

وی همچنین از اعضای کمیته برنامه ریزی علم اطلاعات و دانش شناسی وزارت عتف درگذشته و حال نام برد و از آن‌ها یاد کرد. دکتر حسن زاده افزوده: این کمیته تنها کمیته‌ای هست که ما از دانشگاه آزاد هم در آن نماینده داریم با این هدف که بتوانیم از نظرات زینفعان مختلف استفاده بکنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به دوره‌ی اول عنوان کردند: ما در سال‌های قبل از 1386 یک کارشناسی داشتیم با عنوان کتابداری و سه گرایش کارشناسی ارشد داشتیم. و دوره دکتری کلی با عنوان کتابداری و اطلاع رسانی داشتیم. در طول این ده سال، ما کارشناسی را از حالت گرایش درآوردیم، چون احساس کردیم که گرایش هایی که در دیگر رشته ها وجود داشته عملا در بازار تمایزی ایجاد نمی‌کند؛ پس بنابراین آن را تبدیل کرده‌ایم به یک کارشناسی با عنوان قبلا کتابداری و اطلاع رسانی و بعد از تغییر عنوان، علم اطلاعات و دانش شناسی. آن لیسانس دوبار بازنگری شد، یکی1388 ویکی 1392.

وی افزود: در دوره بازنگری اول ما 40 درصد بازنگری کردیم و در دوره بازنگری دوم 65 درصد بازنگری کردیم. همچنین کارگاه گذاشتیم، کارگاه‌هایی که فنی هستند و با توجه به نیاز دانش آموختگان ما در بازار کار تنظیم شده اند. ما در گرایشمان درس هایی را که از رشته‌های دیگر وام گرفته بود، این درس هارا آورده‌ایم به درون رشته. همچنین کارشناسی ارشد را از سه گرایشی که تمایز خاصی باهم نداشتند تبدیل کرده‌ایم به چند رشته و گرایش. همچنین دوره دکتری را به سه گرایش ارتقا دادیم که یکی از آن ها مدیریت اطلاعات و دانش،  بازیابی اطلاعات و دانش و اخیرا هم مدریت کتابخانه ها و مراکز اطلاعات اضافه شد.

سپس دکتر محمد حسن زاده به علت کمبود وقت از بعضی مباحث خود چشم پوشی کرده و به بیان تحلیلی که روی برنامه ها انجام گرفته پرداختند.

دکتر حسن زاده با اشاره به چالش های موجود عنوان کرد: نامه‌هایی که به گروه‌ها ارسال می‌شود بدون پاسخ می‌ماند؛ در بخش امکانات، کمبود پشتیبانی در بخش وزارت علوم وجود دارد و بسیاری از جلسات در محل هایی دیگر برگزار می‌شود. همچنین در حوزه‌ی اجرا واقعا احساس می‌کنیم که برنامه‌هایی که گروه برنامه ریزی و گسترش تدوین می‌کند بدون تعارف در گروه ها ضعیف اجرا می‌شود و اصولا اجرا نمی‌شود.

در پایان دکتر محمد حسن زاده به افق های پیش رو اشاره کرد: ما به دنبال این هستیم که اولا ارتباطمان را با گروه های آموزشی در قالب برگزاری جلسات مشترک، توسعه کانال های ارتباطی، طراحی  سازوکار اخذ و بازخورد  بیشتر بکنیم؛ بر مخاطب بیشتر تاکید بکنیم و نیاز های بازار را با استفاده از نظرات دانش آموختگان و نظرات کارفرمایانی که دانش آموختگان مارا به کار می‌گیرند بتوانیم تقویت بکنیم و در نهایت همگرایی و برنامه ریزی با گسترش را داشته باشیم. از این پس گروه برنامه ریزی و گسترش به‌دنبال این هست که بر پذیرش دانشگاه‌ها نظارت داشته باشد و بتواند فرمولی را در بیاورد که گروه ها براساس توان دانشجو بپذیرند. امسال در کارشناسی ارشد 868 نفر پذیرش اعلام شده بود. این برای گروه های ما فاجعه هست که ما 868 نفر پذیرش داشته باشیم. اگر این جلوگیری نشود در سال‌های بعد سیل دانش آموختگان بی‌کار، کل فلسفه وجودی رشته مارا زیر سوال خواهد برد.

گزارشگر: بهرام کرد


3 آذر 1397 / تعداد نمایش : 1641