سَهَنْدْ نام قله و رشتهکوهی آتشفشانی در جنوب تبریز، شمال مراغه و هشترود، غرب بستانآباد و شرق آذرشهر، عجبشیر و اسکو، در مرکزاستان آذربایجان شرقی است.
این رشتهکوه دارای ۱۷ قله با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر است که بلندترین آنها قله کمال (قوچگلی داغی) ۳۷۰۷ متر بلندی دارد و مرتفعترین نقطه استان محسوب میشود که در محدوده شهرستان بستانآباد قرار گرفتهاست.
رشتهکوه سهند به دلیل انبوهی گیاهان، چمنزارها، گلزارها و مراتع در آن به عروس کوههای ایران مشهور شدهاست؛ چراکه سطح تمام مناطق این رشتهکوه پوشیده از سبزه است. کوههای کمال، جام، سهند، سلطان، دمیرلی، آغداغ، موتال داغی، شیر داغی، حرم داغی، گیرو داغی، آتاشان، درویش از مهمترین قلل رشتهکوه سهند محسوب میشوند.
در بندهش، زامیادیشت و زادسپرم از کوهی به نام «اسنوند» نام برده میشود که در آذربایجان واقع شدهاست.
در زادسپرم مکان آذرگشسب در این کوه قرار دارد؛ البته شواهد زیادی در رابطه با یکسانبودن سهند و اسنوند وجود ندارد.
در دامنه های کوهستان سهند، زیباترین درههای آبرفتی همراه با روستاها، باغها و کشتزارها، جلوههایی شگفت پدید آورده است.
معرفی قله کمال (قوچ گلی داغ):
اين قله به ارتفاع 3750 متر از سطح دريا بلندترين نقطه در سلسله جبال سهند میباشد و در بين كوهنوردان به كمال داغی شهرت دارد . اين قله در شمال روستای چيچكلو ، جنوب شرقی روستای مشهور ليقوان و درجنوب روستای ثمر خزان قرار گرفته است.
متوسط بارش منطقه بين 400 الی 500 ميليمتر بوده كه اكثراً در ماههای سرد سال و اوايل بهار به صورت برف در دامنه های آن انباشته میشود.
رودخانه رفتوچای كه يكی از سرچشمههای رودخانه قزل اوزن میباشد از اين قله سرچشمه میگيرد .
اين رودخانه شعباتی چند از دشت شاه يوردی دريافت داشته و به سمت جنوب جاری میشود .
رودخانه سعيد آباد چائی از جبهه شمالی اين كوه سرچشمه گرفته و پس از مشروب ساختن روستاهای ثمر خزان متنق ايرانق و سعيد آباد در نهايت به تلخه رود میريزد حجم سالانه اين رودخانه در حدود 67/9 ميليون متر مكعب میباشد.
دامنههای شمالی قوچ گلی با شيبی ملايم و به وسيله كوه های يانوق داغ (كوه سوخته) به جلگه تبريز منتهی میگردد.
اين كوه ها بين 500 الی 600 متر ارتفاع دارد و در بعضی از قسمتهای آن كشت گندم وجود هندوانه و نخود به صورت ديم رواج دارد.
در جبهه شمالی سهند كوههای بويوك داغ، ليقوان داغ، بركت داغی، دميرچی داغ، زری داغ، الوان داغ، موتال داغ و قوچ گلی داغ واقع شدهاند كه مشرف به جلگه تبريز و بستان آباد میباشند.
مسیر صعود:
جبهه شمالی که از نزدیک روستای ثمر خزان صعود میگردد و از سمت جنوب شرقی به سمت روستای لیقوان فرود انجام میشود.
گزارش برنامه:
حدود ساعت 15:00 روز سه شنبه پس از حضور همه دوستان شرکت کننده به وسیله سه دستگاه تاکسی عازم ایستگاه راه آهن تهران شدیم.
با قطار ساعت 16:00 تهران- تبریز به سمت آذربایجان حرکت کردیم. جاده ریلی را در تاریکی شب پیمودیم تا دم دمای صبح، ساعت 5:30 به ایستگاه تبریز رسیدیم.
پس از تقسیم بارهای عمومی و چادرها ساعت 6:20 بوسیله سه دستگاه تاکسی به سمت اسکو به راه افتادیم و پس از عبور از مسیر پرپیچ و خم و زیبای جاده با هوایی بهاری و خنکای آذربایجان ساعت 8 به پایه صعود قله کمال در منطقه ثمر خزان رسیدیم.
پس از صرف صبحانه، جادهای خاکی میزبان ما بود که با 3 ساعت پیمایش ما را به دریاچه زیبای قوچ گلی رساند. دریاچه قوچ گلی که محيط آن 570 متر و با مساحت در حدود 24354 متر و طول و عرض 180 متر که عمق آن در عميق ترين نقطه به 2 متر میرسد با آب شيرين و زلال که از يخچالها و برفچالهای قسمتهای شمالی قله تغذيه میشود مكان جذابی برای كمپ میتواند باشد و اخيراً توسط هيئت كوهنوردی استان آذربایجان شرقی پناهگاهی در كنار درياچه احداث گرديده است.
ساعت 10:45 پس از استراحت و تجدید قوا به سمت مسیر پیمایش بازگشتیم که از درياچه قوچ گلی داغ در جهت غرب (راست) بر روی يال اصلی قرار دارد.
به علت شیب زیاد مسیر تیم با سرعت کمتری به صعود خود ادامه میداد تا این که پس از 3 ساعت پیمایش، ساعت 13:40 به قله رسیدیم.
پس از استراحت و خوردن میان وعده ای سبک و زمزمه ی سرود ملی از جبهه جنوب شرقی فرود خود را آغاز کردیم. مسیر پیمایش بسیار سرسبز و زیبا بود. در مسیر بازگشت دسترسی به آب و چشمه بسیار کم میباشد، پس از تقریبا 2:30 دقیقه پیمایش به محل کمپ مناسب با دسترسی به دو چشمه آب رسیدیم و پس از برپایی چادرها میزبان عزیزان عشایری بودیم که پس از کپ وگفتگو هر گروه بساط شام را برپا کرد و ساعت خاموشی 11 اعلام شد.
صبح با هوای دلچسب و نسیمی خنک آغاز شده بود، پس از صبحانه، چادرها برچیده شد و ساعت 8:40 وارد مسیر پیمایش به سمت روستای لیقوان شدیم.
پس از 4 ساعت پیمایش به محل مناسبی برای استراحت و نهار رسیدیم. ساعت 3:15 به مسیر روستای لیقوان بازگشتیم و پس از 2 ساعت پیمایش در چمنزاری نزدیکی لیقوان چادرهارا به پا کردیم، کمی بازی و بعد شام و پس از همه اینها دوباره خواب. ساعت 9:15 صبح روز جمعه به سمت لیقوان حرکت کردیم و پس از یک ساعت به روستا رسیدیم، پس از خرید محصولهای محلی لیقوان و پنیر مشهور آن با سه دستگاه ماشین سواری به سمت تبریز حرکت کردیم.ساعت 13:20 به تبریز رسیدیم و پس از صرف نهار و بازدیدی کوتاه از شهر تبریز به سمت ایستگاه قطار تبریز حرکت کردیم و با قطار ساعت 17:25 تبریز-تهران به سمت تهران حرکت کردیم و صبح ساعت 6:30 در تهران پیاده شدیم.