بررسی تعداد مقالات ایرانی در پایگاه اسکوپوس (Scopus) در ۶ سال اخیر نشان می‌دهد که تعداد مقالات با رشد قابل توجهی روبرو بوده اند و در عین حال بیشترین رشد در علوم پایه دیده می‌شود.

محققان ایرانی در سال‌های اخیر در زمینه مقالات مؤثر دنیا نقش پر رنگی داشته اند. هرساله شرکت کلاریویت آنالتیکز (ISI) به معرفی پراستنادترین پژوهشگران دنیا (Highly Cited Researchers) می‌پردازد. بر اساس گزارش کلاریویت آنالتیکز (ISI) در سال های 2018 و 2019 دکتر مسعود رضایی از دانشگاه تربیت مدرس در فهرست دانشمندان یک درصد برتر در رشته/موضوع علوم طبیعی قرار گرفته است.

تعداد مقالات ایرانی در پایگاه اسکوپوس در تمامی رشته‌ها از ۴۵ هزار و ۶۰۳ مقاله در سال ۲۰۱۴ به ۶۱ هزار و ۱۸۷ مقاله در سال ۲۰۱۹ رسیده است. در گروه علوم پایه این رشد تقریباً ۱.۵ برابر است و از حدود ۲۸ هزار مقاله در سال ۲۰۱۴ به بیش از ۴۰ هزار مقاله در سال ۲۰۱۹ رسیده است.

بررسی میزان تعداد مقالات ایرانی در اسکوپوس در حوزه علوم فنی و مهندسی نیز بیانگر رشدی تقریبی است. تعداد مقالات از ۱۷ هزار مقاله فنی و مهندسی در ۲۰۱۴ به تعداد ۲۴ هزار مقاله افزایش داشته است. در علوم پزشکی نیز شاهد رشد تعداد مقالات هستیم. این رشد نشان می‌دهد که تعداد مقالات از ۱۳ هزار و ۷۸۸ مقاله در سال ۲۰۱۴ به ۱۸ هزار و ۵۳۷ مقاله رسیده است.

این آمار نشان می دهد که دانشمندان و محققان ایرانی بیشترین مقالات را در گروه علوم پایه به چاپ رسانده اند و به ترتیب بعد از آن گروه علوم فنی و مهندسی، گروه علوم پزشکی، گروه علوم کشاورزی، گروه علوم اجتماعی و گروه علوم انسانی قرار دارند.

تعداد مقالات گروه علوم کشاورزی در ۶ سال اخیر با رشد چندانی مواجه نبوده اند اما تعداد مقالات گروه علوم اجتماعی در این مدت رشدی دو برابری را تجربه کرده است و از تعداد ۲ هزار و ۱۶۷ مقاله در سال ۲۰۱۴ به تعداد ۵ هزار و ۴۰ مقاله در سال ۲۰۱۹ رسیده است.

اما تولید علم تنها به چاپ و انتشار مقاله محدود نمی‌شود و مهم‌تر از تولید مقاله، استناد به آن است که به عنوان یکی از معیارهای مهم در ارزیابی مقالات مورد توجه است. استناد چراغی است که نشان می‌دهد چقدر یک تولید علمی توانسته است در گستره موضوعی خود مورد توجه و مؤثر باشد.

نکته‌ای که در مورد بررسی تعداد استنادات مقالات باید به آن توجه کرد این است که هرچه از زمان انتشار یک مقاله گذشته باشد، تعداد استنادات بیشتری دریافت می‌کند و مقالاتی با عمر یک ساله و چند ماهه ممکن است هنوز به طور کامل از سوی سایر محققان دیده نشده باشند.

بر همین اساس تعداد استنادات به مقالات محققان ایرانی نیز که در اسکوپوس نمایه شده اند نشان می‌دهد که علوم پایه در صدر قرار دارد و علوم انسانی کمترین میزان استنادات را به خود اختصاص داده است.

از همین رو با توجه به اینکه چندی است از پایان سال ۲۰۱۹ می‌گذرد آمار استنادات و تولید علم سال ۲۰۱۹ تکمیل نشده است و پس از گذشت چند ماه از ۲۰۱۹ مشخص می‌شود.